Waar geschiedenis en gezelligheid samenkomen
Informatie
beschermde
dorpsgezichten
Een beschermd dorpsgezicht is een gebied in een dorp met een bijzonder cultuurhistorisch karakter. De bescherming is bedoeld om de cultuurhistorische identiteit van een gebied te behouden en hier rekening mee te houden bij ontwikkelingen.
De beschermde stads- en dorpsgezichten zijn gebouwd of aangelegd voor de Tweede Wereldoorlog. De bescherming is bedoeld om ontwikkelingen van de stad of het dorp mede te laten plaatsvinden op basis van de historische kenmerken, zodat de ruimtelijke karakteristiek wordt voortgezet. Het gaat hierbij om de historische structuur en de samenhang van het gebied, en om het samenspel tussen bebouwing en open(bare) ruimtes. Dit moet een plek krijgen in planvorming en beleid, bijvoorbeeld in de vorm van een bijzonder welstandsniveau voor dit gebied.
Hillegom kent al drie beschermde dorpsgezichten, namelijk de beschermde dorpsgezichten Sixlaan, Mariastraat en Kerkplein.
Er zijn, naast deze beschermde gebieden nog vier gebieden die ons inziens een bijzondere bescherming behoren te krijgen:
1. Kwekerij Veelzorg/Stationsweg
2. Oude en Nieuwe Hillegommerbeek
3. Leidsevaart/Beeklaan
4. Lokhorst
Alle vier de gebieden hebben hun eigen bijzonderheden en waardering. Ze worden hieronder in de volgende pagina’s per onderdeel doorgenomen.
Kwekerij Veelzorg is van grote waarde en van groot belang als samenhangend complex en vrijwel authentiek overblijfsel van de traditionele regionale bloembollencultuur (teelt en handel).
Tot het cluster behoren een bollenkwekerswoning, een bollenkantoor, een hyacintenholkamer en een bollenschuur. In de omgeving van Kwekerij Veelzorg bevinden zich ook meerdere bollenvilla’s met een hoge waarde die samen met Veelzorg een ensemble vormen en een goed beeld geven van de rijke bollencultuur aan de Stationsweg.
Dit dorpsgezicht, dat loopt van de 3e Loosterweg tot en met een deel van Hoofdstraat-Zuid heeft de (Oude) Hillegommerbeek als belangrijkste kenmerk binnen dit gebied. De Oude Beek is in de 15e eeuw door de oude duinen gegraven als verbinding tussen de duinbeek bij De Zilk en de Hillegommerbeek die uitmondde in het Haarlemmermeer.
De Oude Hillegommerbeek verzandde in de 18e eeuw waarna de Nieuwe Beek gegraven is. Na de afzandingen van de duinen is de Oude Beek met jaagpad blijven bestaan en tussen de Oude Beek en Nieuwe Beek zijn de R.K-Armentuinen gesticht.
Tezamen met de omgeving, het jaagpad erlangs en de Hillegomse icoon “De Kwakel”, is de Oude Hillegommerbeek kenmerkend voor Hillegom en een cultuurhistorisch belangrijk landschap voor de streek.
De Beekkade vormt een onlosmakelijk onderdeel van dit te beschermen gezicht, alsmede het kruispunt Beekkade-Haven en Hoofdstraat waarlangs Hillegom is ontstaan.
Dit is een cluster met veel variatie in bebouwing, al blijkt een duidelijke samenhang uit het vrijwel identieke ontwerp van de woningen Zuider Leidsevaart 1-1a en 3.
De hoofdrol speelt de grote bollenschuur op het achtererf (rijksmonument).
Langs de Beeklaan zijn ook diverse interessante bollenschuren en kwekerswoningen te vinden in diverse bouwstijlen. Waardoor dit cluster een waardevol beeld geeft van de bollenteelt vanaf de start hiervan tot heden.
Het Lokhorsterduin is een beboste binnenduinrand die nooit is afgegraven. De padenstructuur in het bos laat nog zien dat het bos in de 17e tot en met de 19e eeuw als landgoedbos in gebruik was.
Nog steeds aanwezig is de belvedère waarop van 1795 tot 1907 een koepel heeft gestaan. De fundamenten van deze koepel zijn nog steeds zichtbaar. Het bos kent vele monumentale bomen, waarbij de dubbele beukenlaan het meest in het oog springt. Een zeer bijzonder landschap voor Hillegom en de streek dat het behouden waard is.
Vanaf 1924 is Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang (nu GGZ InGeest) op het terrein gevestigd, waarbij de bebouwing hiervan zich heeft geconcentreerd in het Noordhollandse deel hiervan. In het Hillegomse deel waren de aardappelvelden (nu sportveld) en het kerkhof waar circa 600 patienten en personeelsleden begraven liggen.
